Beter aanbesteden met een BIM
Op internet kan iedereen met
Google SketchUp z'n eigen
huis ontwerpen. In de componentenbibliotheek
zoek je deuren, trappen en ramen
uit, je voegt materialen toe
en tekent driedimensionaal
de hele constructie uit. Een
stuk geavanceerder dan de
traditionele platte tekeningen,
omschrijvingen en bestekken
in de bouw. Maar het kan nog
een stap verder:
de bouwsector
heeft het 3D BIM, het driedimensionale
Bouwwerk Informatie
Model.
In een 3D BIM worden niet alleen
tekeningen driedimensionaal
gemaakt, maar is ook de informatie
over materialen, kosten en dergelijke
van een ontwerp verwerkt.
Al veel vroeger in het proces kan
daardoor een duidelijk beeld ontstaat
van de wisselwerking tussen
verschillende ontwerpkeuzes. Als
er bijvoorbeeld aan de installatietechnische
kant dingen worden
gewijzigd, kan meteen duidelijk
worden dat er problemen ontstaan
in de constructie: luchtverversingskanalen
die in betonnen balken
terecht komen of trappen die niet
op vloeren aansluiten.
Vanuit een
BIM kunnen alle berekeningen worden
gemaakt zonder dat steeds weer
alle data opnieuw ingevoerd moeten
worden. De kans op fouten wordt
daardoor kleiner.
Ook is het mogelijk om de bouwregelgeving
in een BIM te 'laden',
zodat duidelijk wordt of keuzes in
strijd zijn met het Bouwbesluit.
Harry Boschloo, verantwoordelijk
voor bouwregelgeving bij het
ministerie van VROM: 'Het is een
prachtig systeem, maar volgens mij
heeft het nog geen brede ingang
gevonden. Wij willen in principe
niet verplicht stellen dat de bouw
met een BIM werkt, want we willen
juist minder regels. Vanuit een oogpunt
van kwaliteit en vermindering van
faalkosten ligt het voor de hand
dat bouwers gebruik maken van
systemen waarin de regelgeving
verwerkt is. Opdrachtgevers zouden
ernaar kunnen vragen, die zijn
uiteindelijk verantwoordelijk voor
de kwaliteit van een te realiseren
bouwwerk. Als je kijkt naar zo'n
parkeerdek bij Bos en Lommer, daar
is de opdrachtgever volgens de wet
verantwoordelijk voor.
Transparantie
Omdat werken met een BIM
transparantie oplevert, is het voor
opdrachtgevers interessant om van architecten en aannemers te verlangen
dat zij gebruik maken van
zo'n BIM. De investeringen daarvoor
hoeven niet groot te zijn. Gerrie
Mühren van de Bouw Informatie
Raad: 'Er is geen helemaal nieuwe
software nodig, de bestaande software
moet object georienteerd worden:
Dat betekent dat de gebruiker,
net als in Google SketchUp, objecten
kan kiezen uit een 'bibliotheek' en
die in het ontwerp inpassen. Om
te zorgen dat verschillende softwarepakketten
met elkaar kunnen
communiceren, moeten die objecten
op dezelfde manier beschreven
worden. Daarvoor is de industry
foundation class (IFC) ontwikkeld
op verzoek van BuildingSmart,
een vereniging waarin 44 landen
zijn vertegenwoordigd door allerlei
betrokken partijen, van architecten
en aannemers tot wetenschappers
en softwareontwikkelaars. IFC is een
open standaard die steeds meer in
bestaande softwarepakketten wordt
opgenomen. Mühren: 'Dat gaat heel
goed, IFC zit nu ook in de procedure
om ISO-standaard te worden. Maar
de overheid moet wei stimuleren
dat IFC daadwerkelijk gebruikt
wordt, want er zijn partijen die het
allemaalliever niet te transparant
hebben. De overheid heeft er ook
direct belang bij, omdat ze een grote
opdrachtgever is. De eersten die
gaan besparen zijn de opdrachtgevers,
omdat een heleboel meerwerk
dan niet meer nodig is.'
Aquariumpilots
Wubbo Hazewinkel, architect en
voorzitter van BuildingSmart Benelux,
voegt toe dat het gebruiken van
BIM niet alleen een investering aan
de software-kant betekent. 'Als je
volgens de traditionele procesgang blijft werken, maar met nieuwe
software, dan zal dat niet werken.
Een werkelijk integrale benadering
betekent nogal wat in onze redelijk
traditionele bouwwereld: Nu wordt
in fasen naar een ontwerp gekeken:
eerst de architect, dan de aannemer,
dan de installateur. Hazewinkel:
'Dat zul je los moeten laten. Dat kan
door schade en schande, maar je
kunt je beter van tevoren realiseren
wat dit betekent voor de bouwwereid.
De overheid zou "aquariumprojecten"
kunnen organiseren, waar de
hele vakwereid kan meekijken.'
Dat gaat ook gebeuren, want eind
februari ondertekende Peter lagers,
directeur-generaal van de Rijksgebouwendienst,
in Washington
DC een convenant waarin Nederland
afspreekt om in een aantal
projecten BIM voor te schrijven.
Gemeentewerken Rotterdam is
gelnteresseerd, Rob Schnepper
van Gemeentewerken vertelt: 'We
zoeken naar een praktische manier
om dit te implementeren, om het
niet te ingewikkeld en te juridisch
te maken. Wij kijken wat we kunnen
doen bij het voorschrijven van
bestekbeschrijvingen. Die zijn niet
verplicht, maar worden in overleg
tussen aannemers en opdrachtgevers
afgesproken. We gaan ook
pilots doen en ons externe netwerk
inzetten, zoals de G4 en het Expertisecentrum
Aanbesteden voor overheden
PIANOo. Ik neem aan dat er
weinig bezwaar tegen zal zijn om
ook aquariumpilots te gaan doen.'
Bijlage bij Kamerstuk 28325, nr. 95,
Tweede Kamer
Lara Tauritz Bakker